Darwiish Anwar

Bismillaahi Raxmaani Raxiim Waxaan hambalyo iyo bogaadin u dirayaa shacabka iyo hoggaanka SSC-Khaatumo guusha ay ka gaareen dhismaha dawladnimadooda, taas oo ah mid ku timid halgan dheer, adkaysi, iyo midnimo shacab. Taariikhda gobolada SSC waxay tusaale cad u tahay isku duubnida iyo go’aanka adag ee dadkeedu u yeesheen inay ka samata-baxaan culeysyo badan oo soo food saaray tan iyo markii ay burburtay dowladdii dhexe ee Soomaaliya. Dawladnimada SSC-Khaatumo waxa ay leedahay taariikh dheer oo guulo, halgan iyo dhiig ku qotoma. Sanadkii 1991, markii Soomaaliya ay ku jirtay xaalad burbur, waxaa dadka SSC isku yimaadeen magaalada Boocame halkaas oo shir qaran lagu aasaasay gole ku-meelgaar ah oo ka shaqeeya danaha bulshada. Sidoo kale, sanadkii 2009, waxaa la dhisay jabhaddii SSC, taas oo dagaal adag iyo halgan hubeysan ku difaacday xaqa dadka reer SSC. Guul kale oo muhiim ah ayaa timid sanadkii 2012, markaas oo shir weynihii Khaatumo 2 lagu qabtay magaalada Taleex, laguna dha...

Maamul wanaag (good governance) waa mawduuc ballaaran oo ay ku jiraan dhowr qaybood oo muhiim ah. Halkan waxaan kugu soo bandhiganayaa dhismaha maamul wanaagsan: Dastuurka iyo Sharciyada : Dastuur adag oo qeexaya awoodaha iyo xuduudaha dawladda, iyo sharciyo ku salaysan sinnaanta iyo cadaaladda. Dhaqan-Siyasadeed : Dhaqanka siyaasadeed ee ku saleysan daacadnimada, hufnaanta, iyo ka qayb qaadashada dadweynaha. Ka-hortagga Musuqmaasuqa : Nidaamyo adag oo lagaga hortagayo musuqmaasuqa, sida hay'adaha madax-bannaan ee baadhista musuqmaasuqa. Xeer Ilaalinta iyo Garsoorka : Nidaam garsoor oo madax-bannaan, caddaalad ah, oo ay awood u leedahay in ay dawladda la kulanto. Maamulka Maaliyadda : Maamul hufan oo daah-fur ah oo ku saabsan dhaqaalaha dawladda, oo ay ku jiraan miisaaniyadda, kharashaadka, iyo cashuuraha. Awood-qaybsiga : Dib u qaybinta awoodaha dawladda si loo yareeyo awood-dhaafisnimada iyo loona kordhiyo ka-qaybgalinta dadweynaha. Dhaqanka Doorashooyinka : Doorashoo...

Jaamacadda Nugaal  oo ah hormuudka waxbarashada ee gobollada SSC-Khaatumo, ayaa ku hawlan barnaamij ballaaran oo kor loogu qaadayo wax-akhriska iyo wacyiga bulshada deegaankan. Barnaamijkan, oo ah mid ku dayasho mudan, waxaa hirgelinaysa Maktabadda Jaamacadda Nugaal , taas oo ah xarun aqooneed muhiim ah oo loogu adeegayo dhammaan qaybaha bulshada, gaar ahaan ardayda iyo dadka jecel wax-akhriska. Ujeeddooyinka Barnaamijka Kor-u-qaadista Aqoonta Guud : In la ballaariyo helitaanka buugaag tayo leh oo ku saabsan culuumta kala duwan sida sayniska, suugaanta, taariikhda, maamulka iyo maaraynta, diinta, tiknoolajiyadda, iyo horumarinta shakhsiyadda. Buugaagta ayaa loo qaybinayaa heerar kala duwan oo ay kamid yihiin: Heer Jaamacadeed : Buugaag diiradda saaraya culuumta sare sida maareynta ganacsiga, tiknoolajiyadda, cilmiga bulshada, iyo daraasaadka caalamiga ah. Heer Dugsi Sare : Buugaagta asaasiga ah sida xisaabta, kimistariga, bayoolajiga, iyo suugaanta, oo kor u qaadi kara fahamka iyo ...

  Abuurista geeduhu waa arrin ay isku waafaqeen diinta iyo cilmiga maadiguba, waxaana jirta mucne guud oo ku saabsan faa’iidooyinka faraha badan ee laga helo dhirta marka la beero. Geeduhu ma aha oo kaliya wax qurxinaya deegaanka, balse waa nolol, nafaqo, iyo mustaqbalka bulshada iyo dhulka aynu ku noolnahay. Faa’iidooyinka Geedaha iyo Dhirta: 1.⁠ ⁠Yaraynta Wasakhowga Hawada: Geeduhu waxay nuugaan kaarboon laba ogsaydhka (CO2), iyagoo sii daaya ogsijiin (O2), taas oo yaraynaysa wasakhowga hawada kuna caawisa ka hortagga isbeddelka cimilada. 2.⁠ ⁠Xoojinta Iyo Ilaalinta Carrada: Dhirta waxay xoojiyaan ciidda iyagoo yareeya nabaad-guurka. Waxay sidoo kale gacan ka gaystaan in biyaha roobku si fiican u dhex galaan ciidda, taasoo yaraysa daadadka iyo wasakhowga biyaha. 3.⁠ ⁠Ka-qaybqaadashada Koboca Dhaqaalaha: Geedaha iyo beeraha xeru-dhalanka ahi waxay abuuraan fursado shaqo, laga soo bilaabo beerista, daryeelka, iyo goosashada ilaa iibinta maxsuulka. Qaar ka mid ah geedaha sida geedka...

  Nolosha qoysnimadu ma’aha safar damaashaad iyo ciyaareed sida ay dad badan la tahay, balse waa geeddi dheer oo ay lammaanuhu isla marayaan nolol barwaaqadeeda iyo baahideedaba leh, sidaa awgeed ruux kasta oo guur-u-meer ah ama xaas lihi waa in uu is weydiiyaa, sidee ugu habboon ee aad ula qabsan kartaa noloshaa cusub?! Waa maxayse sababaha fashilaadda ku keeni kara nolosha qoysnimo? Laga bilaabo maalinta qoyska dhismihiisu kowsado, lammaanaha mid kastaa waxa uu kan kale kala kulmayaa ama ka baranayaa arrimo badan oo marka hore uu mo’oganaa, waxaana dhici karta in saygu uu afadiisa kaga nixiyo hab-nololeed aanay hore ula soo qabsan. Noloshu waa ay sii socotaa oo ay mararka qaarkood la timaaddaa mushkilado ay ka mid yihiin is-fahmi waa, ama iyada oo midiba kan kale qalad ka fahmo, ixtiraamka u dhexeeya lammaanaha is-qaba oo yaraada iyo arrimo la mid ah oo dhammaantood haddii aan xal dhaqso ah loo helin qoyska burburkiisa lama huraan ka dhiga. Culimada cilmi nafsiguna waxa ay xaqiij...

  Dhamaanteen waxaa jecel nahay in aroorta hore soo toosno, balse in yar oo naga mid ah ayaa sidaas sameeya maalin kasta. Marka laga soo tago macaansiga hurdada, arrimo ay ka mid yihiin stress-ka, walwalka, niyad jabka, dawooyinka qaar iyo xanuunada raaga ayaa keeni kara inay qofka ku adkaato aroor hore tooska. Qaar ka mid ah daraasadii u dambeeyay ayaa tilmaamaya in xiriir wayn uu ka dhexeeyo wax-soo-saarka iyo aroor hore tooska. Waxaa la arkay in dadka aroorta hore hurdada kasoo kaca ay ka wax soosaar wanaagsan yihiin kuwa hurdada ku daaho. Dabcan marka aad aroorta hore soo kacdo waxaad haysataa saacado dheeraad ah taas oo wax ku fadhida nolosha maanta ee mashquulka badan ee la wada ordayo. Waxaa la arkay in dadka aroorta hore soo toosa ay caado u leeyihiin fiid hore seexashada, tanina waxay faaido boqolkiiba boqol ah ay u leedahay caafimaadka. Hurdadu waxay cusboonaysiisaa nudeyaashaada oo ay ku jiraan kuwa maskaxda iyo maqaarka. Hurdo la’aantu waxa ay xumaysaa wax soo-saarka qo...